โลกไม่ได้มีผิด มีถูก ปล่อยให้การเรียนรู้เป็นไปอย่างอิสระ
อยากทำอะไรก็ทำ อยากเล่นอะไรก็เล่น วัยเด็กเป็นวัยที่เรียนรู้เพื่อรู้จักโลกและเข้าใจว่าโลกไม่ได้มีผิด มีถูก การปล่อยให้เขาได้สำรวจโลก ลองเล่น ลองทำอะไรตามความสนใจอย่างอิสระ เขาก็จะค่อยๆเรียนรู้และเติบโตแบบไม่หวาดระแวง ผู้ใหญ่อย่างเราเพียงวางใจและเอาใจใส่ต่อความต้องการของเขาก็เพียงพอแล้ว
ให้เด็กเป็นผู้นำทางการเรียนรู้ของตัวเอง
หนังเรื่องนี้จะพาเราไปติดตามดูการเรียนการสอนของเด็กเล็กวัย 2 ขวบครึ่งถึง 6 ขวบ ในโรงเรียนตามแนวมอนเตสซอรี โรงเรียนที่ให้เด็กสร้างการเรียนรู้จากประสาทสัมผัส ของประเทศฝรั่งเศส ที่ฉีกกรอบของการสอนแบบปกติ คือไม่มีครูเป็นผู้สอน แต่เด็กเรียนรู้จาก ‘การเล่นและการทำกิจกรรม’ ในสิ่งที่ตัวเองเลือก
ในห้องเรียนเด็กเล็กแห่งนี้ จะมีของเล่นและอุปกรณ์การเรียนการสอนมากมาย ไม่ว่าจะเป็นภาชนะ เตารีด ไม้ถูพื้น และกระดิ่งที่แตกต่างไปจากอุปกรณ์การเรียนการสอนทั่วไป โดยที่ครูจะปล่อยให้เด็กแต่ละคนหยิบสิ่งของที่เขาสนใจขึ้นมาและให้เลือกการเรียนรู้ของตัวเอง
เป็นเวลาเกือบ 2 ชั่วโมงที่เราจะได้เห็นว่า เด็กทุกคนมีการเรียนรู้เป็นของตัวเอง ทุกครั้งที่เขาเล่นนั่นคือเขาได้เรียนรู้ ลงมือทำเอง และมีสมาธิจดจ่ออยู่กับมัน
ครูเป็นแค่ผู้ชม เพียงวางใจและสนับสนุนให้เด็กๆทำ
ไม่ว่าเด็กๆจะหยิบจับอุปกรณ์หรือของเล่นอะไรในห้องเรียนมาเล่น ครูเป็นเพียงแค่ผู้ชม มีหน้าที่สังเกตการกระทำที่เป็นอิสระของพวกเขา และในบางครั้งก็คอยเอื้ออำนวย
ตลอดทั้งเรื่อง เด็กแต่ละคนทำกิจกรรมที่หลากหลายแตกต่างกันตามความสนใจ บางคนก็รีดผ้า บางคนก็เขียนตัวหนังสือ เอามีดมาหั่นส้มและคั้นน้ำส้มออกมาดื่ม เทของในเหยือกเล็กๆไปมา นำสิ่งของไปลอยในชามที่ใส่น้ำ ถูพื้นหรือส่งต่อกระดิ่งให้กับเพื่อนๆโดยไม่ให้มีเสียง โดยที่ครูค่อย ๆ เข้าไปคุย ดูวิธีการเล่นและแนะวิธีการเล่นเพียงสั้น ๆ ไม่มีการชี้นำ กีดกันหรือบังคับใดๆ เพราะจะทำให้เขาเกิดความกลัวและสูญเสียความมั่นใจที่จะทำสิ่งนั้น
การศึกษา ‘ไม่ควรจำกัด’ ตัวเอง
ในหนังบอกว่าการเรียนการสอนแบบนี้เป็นวิธีบ่มเพาะ “เจตจำนง” คือความมุ่งมั่นตั้งใจ ความปราถนาของเด็กๆที่ไม่อาจมีอะไรมาปิดกั้น ให้เด็กชัดเจนในทางที่เขาจะเลือกเดินและไม่หวั่นไหวต่อเสียงรอบข้าง ซึ่งเจตจำนงในเด็กจะไม่ถูกพัฒนาขึ้นเลยถ้าอยู่ภายใต้การชี้นำ กีดกัน หรือบังคับ ดังนั้นการศึกษาจึงไม่ควรจำกัดตัวเอง และที่สำคัญครูต้องไม่เป็นผู้ชี้นำ เขาควรจะได้รับอิสระได้เติบโตและเลือกเรียนรู้เอง
การที่เด็กนำทางการเรียนรู้ของตัวเอง บางครั้งก็ต้องเจอกับอุปสรรค ปัญหาและต้องเรียนรู้ที่จะอยู่กับคนอื่นด้วย เพราะการจะนำทางการเรียนรู้ไม่ได้มีเพียงตัวเองแค่คนเดียว เพราะฉะนั้นเด็กก็จะได้พัฒนาทักษะทางอารมณ์และสังคม ผ่านประสาทสัมผัสและธรรมชาติ ครูเป็นเพียงแค่ผู้ชมและผู้สนับสนุนให้การเรียนรู้เหล่านั้นมันเกิดขึ้นอย่างเด่นชัดและถูกจดจำ
ถ้านึกย้อนไปในวัยเด็ก เราก็คงอยากได้รับอิสระและโอกาสที่จะเลือกเรียนรู้เอง โดยที่มีคนสนับสนุนในสิ่งที่เราเลือกเหมือนกัน หนังเรื่องนี้ก็อาจเป็นอีกเรื่องหนึ่งที่ช่วยเติมเต็มการเรียนรู้ที่ถูกพรากไปในวัยเด็กของใครหลายๆคนได้อีกครั้ง
